Rhodiapolis

Kumluca ilçesi, Sarıcasu Köyü yakınında bir tepe üzerinde yer alan Rhodiapolis, isminden dolayı Rodosluların kurduğu bir kent olarak kabul edilir. Çok yakınında bulunan Gagai, Phaselis, Korydalla ve Olympos gibi bölgedeki pek az Rodos kolonisinden biridir.

Bölgedeki tüm kentler Likya Birliği’nin üyesidir. Rhodiapolis ve Gagai'nin sikkelerinde “Likyalı” oldukları belirtilir.

Kentin en ünlü siması Opramoas’tır. Antoninus Pius Dönemi'nde (M.S. 138 - 161) yaşamış olan bu kişi, Likya’nın en zengin adamı ve en ünlü hayırseveri -euergetes-tir. Opramoas, erken dönemdeki hizmetlerinin ardından dört kez onurlandırılmıştır. M.S. 114 ile 131 yılları arasına denk gelen onurlandırmalarda bronz heykel, altın kaplama ikon ve altın çelenk almıştır.131-132 yıllarında cömertliğini kanıtlayan Opramoas’ın Lykia Birliği tarafından yıllık onurlarla onurlandırılmasına karar verilmiştir. Opramoas’ın tüm Likya’da yardım etmediği kent yok gibidir.

Kentte bilinen en erken kalıntılar, Klasik Dönem kaya mezarlarıdır. Rhodiapolis, Likya dilindeki yazıtlı kaya mezarı ve tiyatronun kuzeyindeki Helenistik kule dışında geleneklerine bağlı olan bir Roma kenti izlenimini vermektedir. Ancak kalıntılar arasında büyük bir kısmı tahrip olmuş Bizans Dönemi yapıları çoğunluktadır. Kentin önemli kalıntıları; tiyatro, hamam, agora/stoa, sebasteion, tapınaklar, kilise, sarnıçlar, kenotaph, nekropoller ve konutlardır. Küçük taşlardan harçlı veya harçsız olarak inşa edilmiş; hala ayakta olan çok sayıdaki yapı dikkat çekicidir. Bunlar değişik ölçülerde olup birçoğu özel kişilere ait evlerdir. Şehir merkezinde Grek planlı küçük bir tiyatro yer alır.

Duvarları tamamen kitabelerle dolu olan ve Opramoas’ın bütün resmi ilişkilerinin sıralandığı 64 belgeden oluşma anıt mezar; tiyatronun güneybatısında, sahne binasının arkasındadır. Kent merkezinde, agora ile stoa bir bütünlük arz etmekte ve stoa, agoranın batıda yer alan üzeri örtülü bölümünü oluşturmaktadır. Tiyatronun üst kısmında batıya doğru sadece apsisi korunagelmiş bir kilise göze çarpar. Yerleşimin doğu sınırındaki son kamu yapısı ise bir Roma hamamıdır. Hamam genel planlamasıyla Anadolu hamam-gymnasion karakteristiğindedir. Rhodiapolis’in nekropolü kentin doğu, güneydoğu ve kuzeyinde yoğunluk göstermektedir. Büyük çoğunluğunu Roma Dönemi’ne ait lahitlerin oluşturduğu nekropol alanlarının en ilginç kalıntısı, Likya dilinde kitabeli kaya mezarıdır.